Planety krążą wokół gwiazdy... ale czym są, jeśli zaczynają krążyć wokół czegoś bardziej podobnego do Jowisza niż Słońca? Naukowcy trafili właśnie na ślad układu planetarnego powstającego wokół brązowego karła.Za pomocą teleskopów kosmicznych i naziemnych zespół naukowców pod kierunkiem Kevina Luhmana z Penn State University odkrył gwiazdę o wielkości mniejszej niż setna część masy Słońca. To brązowy karzeł - obiekt, który ma zbyt małą masę (a przez to również ciśnienie i temperaturę) aby zachodziły w nim reakcje termojądrowe jak w Słońcu. Taki obiekt pozostaje stosunkowo chłodny i ciemny, widoczny w promieniowaniu niższej energii (podczerwień). Odkryty karzeł jest zaledwie osiem razy cięższy od Jowisza.
Wokół karła prawdopodobnie powstaje układ planetarny, tym samym jest to najmniejszy znany obiekt tego typu. To, co obecnie jest protoplanetarnym dyskiem z gazu i odłamków skalnych może w przyszłości stać się miniaturą Układu Słonecznego: ze 100 razy mniejszym centralnym słońcem, planetami i stukrotnie ciaśniejszymi orbitami, a być może i z miniaturowymi księżycami wokół planet. Podobnie z dysku protoplanetarnego około 5 miliardów lat temu powstał nasz Układ Słoneczny.
Fakt, że wokół tak małego brązowego karła powstaje właśnie układ planetarny, zderza się z (raczej umownymi) definicjami gwiazdy, planety, księżyca i samego układu planetarnego.
Brązowy karzeł, oznaczony Cha 110913-773444 (w gwiazdozbiorze Kameleona, 500 lat świetlnych od Ziemi), został odkryty przez naukowców za pomocą teleskopu Spitzera, Hubble'a i dwóch teleskopów w Andach Chilijskich. Wcześniej również odkrywano podobne obiekty z dyskami protoplanetarnymi, między innymi w zeszłym roku brązowego karła 15 razy cięższego od Jowisza.
Cha 110913-773444 jest obiektem młodym, liczącym zaledwie 2 miliony lat. Zimny i ciemny dysk udało się dostrzec dzięki pracującemu w podczerwieni Kosmicznemu Teleskopowi Spitzera.
Odkrycia w ostatnich latach spowodowały niemałe zamieszanie w astronomicznej taksonomii. Jeśli chodzi o rozróżnienie brązowych karłów i planet, astronomowie posługują się kryteriami rozmiaru i genezy. Opisywany obiekt powstał jak brązowy karzeł, ale wielkością odpowiada planetom. Być może Cha 110913-773444 to planetar i powstający układ księżyców?
Źródło: AstroNews, Serwis SpaceFlight Now
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz